Αρχαία Αστρονομία

Αν παρατηρήσουμε την Ελληνική μυθολογία θα δούμε συνήθως συγκαλυμμένους πάρα πολλούς συμβολισμούς των κινήσεων των άστρων. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο μύθος του Κρόνου που τρώει τα παιδιά του μέχρι που ο Δίας ανατρέπει την κατάσταση. Η αντιστοιχία στις στις κινήσεις των πλανητών με τα ίδια ονόματα είναι γνωστή μέχρι και σήμερα σε όποιον μπήκε στον κόπο να παρακολουθήση τις κινήσεις των πλανητών στον ουρανό.

Δορυφόροι του Άρη

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο αρχαιοελληνικός θεός Άρης ακολουθούταν από δύο συνοδούς τον Φόβο και τον Δείμο. Οι δύο αυτοί συνοδοί του Άρη ανακαλύφθηκαν πρόσφατα σαν οι δύο μικροί δορυφόροι του ομώνυμου πλανήτη, αόρατοι με απλά τηλεσκόπια! Σχετικά με τους δύο αυτούς δορυφόρους υπάρχει και αναφορά στα -Ταξίδια του Γκιούλιβερ- του Τζόνοθαν Σουίφτ και μάλιστα με την σωστή λεπτομέρεια ότι ο ένας από τους δύο δορυφόρους κινείται με διπλάσια ταχύτητα από τον άλλον. Ο Σουίφτ το περιέγραψε 150 χρόνια πριν την επιστημονική τους ανακάλυψη τους!

Μαύρος Ιππότης

Με την ευκαιρία να αναφέρουμε ότι και η γη εκτός από την Σελήνη λέγεται ότι έχει και δεύτερο πανάρχαιο δορυφόρο γνωστό ως Μαύρο Ιππότη, ο οποίος είναι ιδιαίτερα μικρού μεγέθους και κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι εκπέμπει και σήματα! Πρώτες επιστημονικές αναφορές σ’αυτόν έγιναν από την εποχή του Σπούτνικ.

Ίππαρχος 190-124 π.Χ

Ο Ίππαρχος ανακάλυψε την ακρίβεια των ισημερινών. Οι υπολογισμοί του για την ακριβή χρονική διάρκεια του έτους διέφεραν μόλις κατά 6.5 λετπά από τις σύγχρονες μετρήσεις. Επινόησε μια μέθοδουπολογισμού της γεωγραφικής θέσης βάσει γεωγραφικού μήκους και πλάτους. Φυσικά για κάτι τέτοιο χρειάστηκε πρώτα να χωρίσει την γήινη σφαίρα σε 360 μεσημβρινούς και 180 παραλλήλους. Λέγεται ότι χρησιμοποίησε το βαβυλωνιακό σύστημα χωρισμού των κύκλων. Επίσης έφτιαξε καταλόγους με χάρτες και υπολογισμούς φωτεινότητας σχεδόν 1000 άστρων !!! Σημαντική δουλειά του ήταν και η συλλογή κανόνων τριγωνομετρικών υπολογισμών που αποτελούν την βάση της σύγχρονης τριγωνομετρίας.

Γνωστή είναι η παραδοχή των Αρχαίων Ελλήνων για την σφαιρικότητα της γης. Ο Πυθαγόρας και ο Παρμενίδης έκαναν σχετικές αναφορές και ο Αριστοτέλης μάλιστα διατύπωσε έξι επιχειρήματα για να το αποδείξει. Οι αρχαίοι λοιπόν όχι μόνο γνώριζαν την σφαιρικότητα της γης, αλλά είχαν υπολογίσει και την περιφέρεια της! Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι το ακριβές πλάγιο ύψος της πυραμίδας ήταν ένα στάδιο, δηλαδή ένα εξακοσιοστό μιας μοίρας γεωγραφικού πλάτους. Ο Αγαθαρχίδης ο Κνίδιος τον δεύτερο αιώνα π.Χ έγραψε πως το μήκος της πλευράς της μεγάλης πυραμίδας ήταν ένα όγδοο ενός λεπτού της μοίραε γεωγραφικού΄πλάτους. Και οι δύο πορϋποθέτουν γνώση και μελέτη τόσο των διαστάσεων της γης, όσο φυσικά και του σφαιρικού τμήματός της. O Πυθαγώρας παρατηρώντας την μορφή της σκιάς που ρίχνει στη σελήνη η γη είχε καταλήξει επίσης στο συμπέρασμα σφαιρικότητας της.

Υπολογισμός περιμέτρου της γης

Ο Ερατοσθένης μάλιστα, που υπήρξε διευθυντής της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας απέδειξε πειραματικά τον ισχυρισμό του Αριστοτέλη για την σφαιρικότητα της γης με τον παρακάτω τρόπο: Γνώριζε ότι κατά το θερινό ηλιοστάσιο σε ένα πηγάδι στον άνω Νείλο στην Σύήνη (σημερινό Ασουάν) ο ήλιος το μεσημέρι έπεφτε κάθετε φτάνοντας μεχρι τον πυθμένα του. Στην Αλεξάνδρεια που ήταν την ίδια μέρα και ώρα μέτρησε την σκιά ενός οβελίσκου η οποία σχημάτιζε με τον οβελίσκο γωνία 7.2 μοιρών. Γνωρίζοντας λοιπόν την απόσταση Αλεξάνδρειας Ασουάν αντιστοιχούσε σε 7.2 μοίρες, υπολόγισε ότι η περίμετρος της γης (360 μοίρες) θα ήταν 50 φορές μεγαλύτερη δηλαδή 40.550 χιλιόμετρα. Αν και τα δύο σημεία δεν βρίσκονται ακριβώς στον ίδιο μεσημβρινό και οι μετρήσεις με τα καραβάνια δεν μπορούν να θεωρηθούν οι πλέον αξιόπιστες. Ο Ερατοσθένης έφτασε εντυπωσιακά κοντά στο 40.075 που γνωρίζουμε σήμερα σαν περιφέρεια ισημερινού.

Ο Ερατοσθένης

Πηγή : ΕΟΕLLAS